VW-gate: Μια άλλη άποψη
Η αποκάλυψη της «απάτης» της VW στις μετρήσεις των ρύπων των diesel μοντέλων της στις ΗΠΑ, άνοιξε μια τεράστια συζήτηση
Η αποκάλυψη της «απάτης» της VW στις μετρήσεις των ρύπων των diesel μοντέλων της στις ΗΠΑ, άνοιξε μια τεράστια συζήτηση με τεχνολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, ακόμα και… θεολογικά χαρακτηριστικά. Είναι όμως μόνο αυτά που συνθέτουν το άρωμα του σκανδάλου;
Όπως έγραφε ο εκπληκτικός Ιρλανδός συγγραφέας Τζέιμς Τζόις, μια μετακίνηση του κεφαλιού, μια αλλαγή θέσης, ένα βλεφάρισμα, μπορεί να αλλάξει την όψη της πραγματικότητας. Έτσι, άλλωστε, έκανε πάντα στα γραπτά του και ίδιος. Πολύ αργότερα, ο επιθεωρητής Χάρι Κάλαχαν στην ταινία «Στοίχημα θανάτου» θα αναφωνήσει τη φράση που έγινε αστικό σλόγκαν: “Opinions are like assholes. Everybody has one.” Ή, σε απλά ελληνικά, «Οι γνώμες είναι σας τις κωλοτρυπίδες. Όλοι έχουν μια».
Η δική μας άποψη θα μας επιτρέψετε να έχει μάλλον τη λογική του Τζόις και όχι του Κάλαχαν. Διότι θα προσπαθήσουμε να ανοίξουμε και να κλείσουμε τα μάτια μας πολλές φορές, να μετακινηθούμε και να δούμε το εύρος της πραγματικότητας που αφορά τη VW και ίσως όλες τις μεγάλες παγκόσμιες επιχειρήσεις. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να αποδεχτούμε κάποια δεδομένα. Όπως ότι επιδίωξη κάθε επιχείρησης είναι το μέγιστο δυνατό κέρδος. Υπό αυτή την έννοια, κάνει ό,τι είναι στο χέρι της για να δώσει στην αγορά προϊόντα αντίστοιχα του ανταγωνισμού και συμβατά με τις ανάγκες των πελατών της, με το μικρότερο δυνατό κόστος και το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η έννοια του σκανδάλου είναι δομικό στοιχείο της επιχειρηματικότητας, καθώς προτεραιότητα δεν είναι ποτέ η αξιοπιστία, η αντοχή ή η ποιότητα ενός προϊόντος αλλά το κέρδος. Αν ένα προϊόν μπορεί να έχει όλα τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά και να αφήνει κέρδος καλώς. Αν όχι, απλά δεν θα τα έχει.
Δεύτερη παραδοχή είναι ότι κάθε οργανισμός, επιχειρηματικός ή κρατικός, κινείται με βάση το συμφέρον του. Στις ΗΠΑ των τεράστιων κινητήρων και της περίσσειας φτηνού καυσίμου, οι (αυστηρές) προδιαγραφές ρύπων έχουν «χτιστεί» πάνω στις χαμηλές εκπομπές του οξειδίου το αζώτου (NOx), δίνοντας πλεονέκτημα στους κινητήρες βενζίνης. Στην Ευρώπη των μικρών κινητήρων και του ακριβού καυσίμου, οι (αυστηρές) προδιαγραφές ρύπων έχουν «χτιστεί» πάνω στο διοξείδιο του άνθρακα (CO2), δίνοντας πλεονέκτημα στους κινητήρες diesel. Εδώ δεν θα εξετάσουμε ποια προσέγγιση είναι η πιο σωστή από οικολογική άποψη. Γεγονός παραμένει ότι οι προδιαγραφές που θεσπίστηκαν με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και είναι πολύ αυστηρές και στις δύο περιπτώσεις, πρακτικά εξυπηρετούν το συμφέρον της εκάστοτε κρατούσας βιομηχανίας σε κάθε ήπειρο. Όσο για το περιβάλλον…
Η VW, θέλοντας μερίδιο της τεράστιας αμερικανικής αγοράς και έχοντας μείνει σχετικά πίσω σε διαθεσιμότητα υβριδικών ή ηλεκτρικών μοντέλων που θα μπορούσαν να περάσουν τις πολύ αυστηρές προδιαγραφές ρύπων της πολιτείας της Καλιφόρνια πέντε χρόνια πριν, το 2009, έριξε στη μάχη τον αντικειμενικά «καθαρό» δίλιτρο κινητήρα diesel που διέθετε. Ωστόσο, ως diesel, δεν μπορούσε να συναγωνιστεί στις εκπομπές οξειδίων του αζώτου τους κινητήρες βενζίνης. Έτσι η εταιρεία σκέφτηκε ότι αντί να περιμένει να εξελίξει μια νέα γενιά καθαρότερων diesel ή υβριδικών βενζίνης, επενδύοντας δις και χάνοντας δις από τις πωλήσεις στην Αμερική, καλό θα ήταν να «ξεγελάσει» τα μηχανήματα μέτρησης με ένα λογισμικό αξίας λίγων ευρώ.
Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν χιλιάδες, καθημερινά, πολλές φορές με θύματα εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπους, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες –θυμηθείτε το τεράστιο σκάνδαλο με τη χημική βιομηχανία Dow στην Ινδία. Και βέβαια, πρωταγωνιστές σε αυτά τα παραδείγματα είναι πολυεθνικές επιχειρήσεις που στις πρώτες γραμμές των εταιρικών τους παρουσιάσεων και απολογισμών θα βρείτε τις φράσεις «Σεβασμός στο περιβάλλον», «Προτεραιότητα στον άνθρωπο», «Πασχίζουμε να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο». Φυσικά όλα αυτά ισχύουν, για τους μετόχους των εταιρειών όμως, όχι για τους πελάτες. Αν μάλιστα σκεφτείτε «τι θα ήταν για μια εταιρεία μια επένδυση 100 ή 200 ευρώ σε κάθε αυτοκίνητο ώστε αυτό να είναι σύννομο», κάντε τα απλά μαθηματικά: 200€ X 11.000.000 (τόσα αυτοκίνητα του Ομίλου τελικά αφορά το συγκεκριμένο λογισμικό) = 2.200.000.000€ μικρότερο κέρδος.
Επίσης κρατήστε μικρό καλάθι όταν διαβάζετε για «τεράστιες συνέπειες», «πτώση της αυτοκρατορίας», «αποκεφαλισμό των ιθυνόντων». Θυμηθείτε μας, ότι του χρόνου τέτοια μέρα, η VW θα συνεχίσει να πουλά αυτοκίνητα, ο διευθύνων σύμβουλος του group θα πίνει Πίνα Κολάντα σε κάποιο εξωτικό θέρετρο του Ειρηνικού με τα εκατομμύρια ευρώ που έχει μέχρι τώρα συσσωρεύσει από τη θητεία του στην εταιρεία και η αυτοκρατορία θα συνεχίσει να υφίσταται είτε με βοήθεια από το γερμανικό κράτος, είτε απλά χρησιμοποιώντας κάποιο από το αποθεματικό των υψηλότατων ιστορικά κερδών που επιτυγχάνει τα τελευταία χρόνια. Συνέπειες θα έχουν μόνο χαμηλόβαθμοι εργαζόμενοι που θα χάσουν την κακοπληρωμένη εργασία τους λόγω της πιθανής μείωσης των πωλήσεων. Και φυσικά όλοι εμείς, που πληρώνουμε τα VW για περιβαλλοντικά τεφαρίκια και αποδεικνύονται Wartburg –αν είστε σε ηλικία να θυμάστε τα δίχρονα αυτοκίνητα του λαού στην ανατολική Γερμανία.
Η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη με παραδείγματα μεγάλων εταιρειών που μας βεβαιώνουν ότι κάνουν το καλύτερο δυνατό για την υγεία μας, για τη διατροφή μας ή για τις ασφαλείς μετακινήσεις μας και παράλληλα, συνεργαζόμενες ή κατά μόνας, αποδεικνύεται ότι πιέζουν για νόμους ή μετέρχονται πρακτικών που βάζουν σε κίνδυνο την υγεία και καταστρέφουν το περιβάλλον. Με μαριονέτες τους πολιτικούς/νομοθέτες, επιβάλλουν τη θέλησή τους και επιτρέπουν την όποια θετική εξέλιξη για το περιβάλλον και την κοινωνία, όταν πλέον είναι σίγουροι ότι θα πλουτίσουν από αυτή. Όσο το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος αποτελεί το ευαγγέλιο -ή το κοράνι αν προτιμάτε- κάθε επιχειρηματικής πρακτικής, τέτοια φαινόμενα όπως αυτό της VW σήμερα, της Siemens χθες, της Thussen και πολλών ακόμα γερμανικών, γαλλικών, ιαπωνικών και αμερικανικών κολοσσών, θα αυξάνονται και θα πληθύνονται με γεωμετρική πρόοδο –όπως και τα κέρδη τους άλλωστε.
Γιαννούλας Νίκος
